Југоисточниот регион е еден од осумте плански региони во Република Северна Македонија, формиран во 2007 година согласно Законот за рамномерен регионален развој. Тој претставува основна единица за планирање во Стратегијата за регионален развој и игра значајна улога во економскиот, културниот и туристичкиот раст на државата.
Регионалната стратегија за развој ја обединува посветеноста кон одржливост, конкурентност и искористување на природните и човечките ресурси, што го прави регионот препознатлив како простор за инвестирање, туризам и подобар квалитет на живот.
Географска положба и граници
Југоисточниот регион се протега на крајниот југоисточен дел на државата, опфаќајќи ги Струмичко-Радовишката и Гевгелиско-Валандовската котлина, како и долините на реките Струмица и Вардар. Регионалната географија е разновидна – од плодни рамнини и долини до планинските масиви Беласица, Огражден, Плачковица, Срта и источните делови на Кожуф планина.
На југ регионот се граничи со Република Грција, на исток со Република Бугарија, а на север и запад со Источниот и Вардарскиот регион, што го прави важен географски и економски коридор во Балканот.
Основни показатели за регионот
- Површина: 2.835 км² (10,9% од вкупната територија на државата).
- Општини: Богданци, Босилово, Валандово, Василево, Гевгелија, Дојран, Конче, Ново Село, Радовиш и Струмица.
- Население: 148.387 жители, со густина на населеност од 63,2 жители на км².
Клима и природни услови
Југоисточниот регион е најсончевиот дел од Северна Македонија, со околу 230 сончеви денови годишно. Климатските услови вклучуваат долги, топли лета со високи температури и благи, суви зими. Ваквата клима не само што е пријатна за живеење, туку е и одлична за земјоделство.
Плодните почви и поволните услови го прават регионот водечки во производство на раноградинарски култури, свеж зеленчук, овошје и индустриски култури како тутунот. Регионот располага со вкупно 120.583 ха земјоделска површина, од кои 56.907 ха се обработливи, што претставува 9,5% од вкупната земјоделска површина на државата. Со 4.408 ха под лозја, Југоисточниот регион е втор во земјата, веднаш по Вардарскиот регион.
Економски потенцијал
Југоисточниот регион е еден од најекономски активните региони во државата, со добро развиена земјоделска, текстилна, преработувачка и градежна индустрија. Иако традиционално доминира земјоделството, динамичниот раст на секторите како услуги, трговија и туризам е сè позначаен.
- Во 2012 година, регионот имал највисока стапка на вработеност (60,9%) и најниска стапка на невработеност (13,8%) во државата.
- Југоисточниот регион придонесува со 9,7% во вкупниот БДП на државата.
- Производството на свеж зеленчук, овошје и преработени земјоделски производи е меѓународно препознаено, овозможувајќи развој на извозно ориентирана економија.
Природни богатства и туристички атракции
Регионот е богат со природни ресурси и атракции кои привлекуваат сè поголем број туристи:
- Водопади: Смоларскиот (39,5 м) и Колешинскиот (15 м) во Општина Ново Село.
- Езера: Дојранското Езеро (природно) и вештачките езера Мантово, Турија, Водоча и Паљурци.
- Бањи: Бања Банско (Струмица) и Негорски Бањи (Гевгелија), со термоминерални води богати со лековити минерали.
- Рудни богатства: Наоѓалишта на бакар, злато, железо, фелдспат и мермер (Иловица, Хамзали).
Културно наследство и настани
Југоисточниот регион се гордее со богато културно наследство и манифестации кои привлекуваат посетители од земјата и странство:
- Археолошки локалитети: „Исар“ (Марвинци), „Вардарски рид“ (Гевгелија), „Цареви кули“ (Струмица).
- Религиозни објекти: Манастирот „Св. Леонтиј“ (Водоча), црквата „Св. Богородица Елеуса“ (Вељуса).
- Манифестации: „Струмички Карневал“, „Фолк Фест Валандово“, „Смоквијада“ (Гевгелија), „Дојрански ракувања“ (Дојран).
Инфраструктура и развој
Иако регионот има најкратка локална патна мрежа (957 км), тековните инвестиции во инфраструктурата го зголемуваат пристапот до општините и ги подобруваат врските со соседните региони.
Поглед кон иднината
Југоисточниот регион претставува пример за тоа како еден регион може успешно да ги комбинира природните ресурси, историското наследство и современите економски потенцијали за да изгради иднина што е привлечна за сите – локални жители, туристи и инвеститори.
Благодарение на стратегиските инвестиции, активната соработка меѓу општините и поддршката од националните и европските програми, регионот станува лидер во одржливиот развој и модернизацијата. Туризмот бележи значителен пораст, поттикнат од уникатната природна убавина, богатата историја и културните манифестации кои создаваат незаборавни искуства за посетителите.
Земјоделството и индустријата остануваат важни столбови на локалната економија, но регионот активно се отвора кон нови можности – развој на зелени технологии, обновлива енергија и дигитализација. Со ваквата ориентација, Југоисточниот регион е на добар пат да стане пример за регионална трансформација, не само во Северна Македонија, туку и на Балканот.
Препознатлив бренд
Она што го издвојува Југоисточниот регион е неговата способност да се позиционира како регион со силен идентитет и конкурентност. Природните богатства како Дојранското Езеро и термалните бањи, културните знаменитости и манифестациите како Струмичкиот карневал, како и висококвалитетното производство на земјоделски производи, го прават регионот привлечен за различни целни групи.
Со фокус на инклузивност, одржливост и партнерство, Југоисточниот регион работи на подобрување на условите за живеење на своите граѓани, отворање на нови работни места и создавање можности за младите да останат и да напредуваат дома.
Југоисточниот регион успешно ги спојува природните убавини, економските потенцијали и културните вредности, создавајќи одржлива и конкурентна средина. Со поглед во иднината, овој регион се развива во привлечно место за живеење, туризам и инвестиции, оставајќи печат на прогрес и благосостојба.